دیابت چیست؟ (overview)
مقدمه:
در این مقاله قصد داریم به دیابت و انواع آن بپردازیم. در ابتدا نگاهی کلی به آمار جهانی دیابت می اندازیم و سپس سراغ مفاهیم قند خون و انسولین میرویم. و در انتها نیز در مورد انواع دیابت صحبت می کنیم. این اولین مقاله از سیر مقالات دیابت است. مقالات بیشتر را در زیر مشاهده میکنید.
آمار دیابت:
هر ساله افراد زیادی در سراسر جهان به دیابت مبتلا میشوند؛ آمار سازمان جهانی بهداشت نشان می دهد، در حال حاضر بیش از 500 میلیون نفر در جهان به این عارضه مبتلا هستند. بنابراین لازم است بدانیم چرا در معرض ابتلا به دیابت هستیم.
قند خون یا همان گلوکز چیست؟
ما در طول روز از مواد غذایی مختلفی استفاده می کنیم که حاوی ترکیبات بسیار زیاد و متنوعی هستند.
کریوهیدرات یکی از اصلی ترین ترکیبات موجود در مواد غذایی است که به طور روزمره از آن ها استفاده می کنیم. برای مثال مواد غذایی همچون نان، برنج، شیرینی جات، میوه، سبزیجات، حبوبات، لبنیات حاوی کربوهیدرات هستند . زمانی که منابع غذایی حاوی کربوهیدرات را مصرف میکنیم، کربوهیدرات در بدن تجزیه شده و به ترکیبی به نام گلوکز تبدیل میشود. سپس گلوکز حاصل از هضم کربوهدرات، توسط بدن جذب می شود. بنابراین در صورتی که مواد غذایی در بدن به خوبی هضم و جذب شوند، پس از مصرف این دسته از مواد غذایی، گلوکز موجود در خون (قند خون) افزایش می یابد.
سلول های بدن برای انجام فعالیت های خود به گلوکز نیاز دارند؛ زیرا گلوکز می تواند انرژی لازم برای فعالیت های سلول را فراهم کند. بنابراین گلوکز می تواند به بافت های مختلف بدن کمک کند تا عملکرد مناسبی داشته باشند.
ارتباط انسولین با قند خون:
جذب گلوکز توسط سلول، نیازمند ماده ای به نام انسولین است. انسولین هورمونی است که در بدن و توسط اندامی به نام پانکراس (لوزالمعده) تولید و ترشح می شود. زمانیکه میزان گلوکز در خون (قند خون) افرایش می یابد، وجود انسولین کافی، سبب ورود گلوکز به سلول های بدن و در نتیجه باعث کاهش گلوکز خون می شود (در صورتی که هورمون انسولین به درستی فعالیت خود را انجام دهد، میزان قندخون همواره کافی و مناسب خواهدبود).
تغییرات انسولین و عوارض آن:
گاهی ممکن است عوامل مختلف بر عملکرد انسولین در بدن تاثیر بگذارد و باعث کاهش تاثیر انسولین بر اندام های مختلف بدن شود. در اینصورت انسولین نمی تواند قند خون را کنترل کند و قند خون افزایش میابد. به این حالت دیابت گفته میشود.
در ادامه با دیابت و انواع آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
دیابت و انواع آن:
به طور کلی ممکن است افراد به دو نوع دیابت مبتلا شوند؛ دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2.
نوع یک:
همانطور که گفته شد، تولید و‌ترشح انسولین در بدن، توسط اندامی به نام پانکراس (لوزالمعده) انجام می شود. در صورتیکه پانکراس نتواند انسولین تولید کند یا میزان ترشح انسولین بسیار کم باشد، انسولین در بدن فرد به میزان کافی وجود نخواهد داشت وکنترل قندخون مختل می شود. در این صورت فرد به دیابت نوع 1 مبتلا شده است. به این نوع دیابت، دیابت وابسته به انسولین نیز گفته میشود.
نوع دو:
در دیابت نوع 2، پانکراس توانایی تولید و ترشح انسولین را دارد و انسولین در بدن فرد وجود دارد، اما انسولین نمی تواندبر سلول های بدن اثر بگذارد و باعث ورود قند به سلول شود؛ به این حالت مقاومت (سلول ها) به انسولین گفته می شود. به این دلیل، این نوع دیابت، دیابت غیر وابسته به انسولین نامیده میشود.
منابع:
فهرست پیشنهادی مطالعه مقالات دیابت:
مرضیه پور کرمان
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی از دانشگاه شهید بهشتی تهران
