کلسترول خوب و کلسترول بد
برخلاف تصور خیلی از افراد که کلسترول غالباً دچار مشکل می شود، اما کلسترول خوب، برای عملکردهای مختلف بدن، ضروری است. بدن شما از دو نوع کلسترول خوب و کلسترول بد تشکیل شده است که کلسترول خوب برای ساخت هورمون ها و کمک به هضم غذا، لازم و ضروری است.
لازم به ذکر است که کبد شما کلسترول کافی برای انجام این وظایف را، تولید می کند، اما بدن شما فقط کلسترول را از کبد دریافت نمی کند. کلسترول در غذاهایی مانند گوشت، لبنیات و مرغ نیز وجود دارد. اگر مقدار زیادی از این غذاها را مصرف کنید، ممکن است سطح کلسترول خون شما خیلی بالا برود.
دو نوع اصلی کلسترول وجود دارد: لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) و لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL). لیپوپروتئین ها از چربی و پروتئین ساخته شده اند. کلسترول در حالی که درون لیپوپروتئین ها است در رگ های شما حرکت می کند. بنابراین اگر قصد رژیم لاغری دارید باید کلسترول بد خون را کاهش دهید.
HDL به عنوان «کلسترول خوب» شناخته می شود زیرا کلسترول را به کبد شما منتقل می کند تا از بدن شما دفع شود. HDL به خارج شدن کلسترول اضافی از بدن شما کمک می کند، بنابراین احتمال کمتری دارد که در مسیر شریان ها قرار گیرد.
تفاوت کلسترول خوب و بد
LDL و HDL چیست؟
LDL “کلسترول بد” نامیده می شود زیرا کلسترول را وارد شریان های شما می کند و ممکن است در دیواره سرخرگ ها جمع شود. کلسترول بیش از حد در شریان ها ممکن است منجر به ایجاد پلاک هایی شود که به آن تصلب شرایین می گویند. این می تواند خطر لخته شدن خون در شریان های شما را افزایش دهد. اگر لخته خون پاره شود و شریان قلب یا مغز شما را مسدود کند، ممکن است دچار سکته مغزی یا حمله قلبی شوید.
تجمع پلاک همچنین ممکن است جریان خون و اکسیژن را به اندام های اصلی کاهش دهد. کمبود اکسیژن به اندام‌ها یا شریان‌ها، ممکن است علاوه بر حمله قلبی یا سکته، منجر به بیماری کلیوی یا بیماری قلبی شود.
طبق گزارش مرکز کنترل بیماری، بیش از 31 درصد از مردم جهان، دارای کلسترول LDL بالا هستند. شما حتی ممکن است متوجه آن نشوید زیرا کلسترول بالا علائم قابل توجهی ایجاد نمی کند و خیلی از بیماران متوجه وجود آن در بدن خود نمی شوند.
تنها راه برای تشخیص بالا بودن کلسترول از طریق آزمایش خون است که کلسترول را بر حسب میلی گرم در دسی لیتر خون (mg/dL) اندازه گیری می کند. هنگامی که کلسترول خود را از طریق آزمایش بررسی می کنید، نتایج زیر را دریافت خواهید کرد:
- کلسترول کل خون: شامل HDL، LDL و 20 درصد از تری گلیسیرید خون شما می باشد.
- تری گلیسیرید: این عدد باید کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر باشد. تری گلیسیرید نوعی چربی رایج است. اگر تری گلیسیرید شما بالا باشد و LDL شما نیز بالا باشد یا HDL شما پایین باشد، در معرض خطر ابتلا به تصلب شرایین (تنگی عروق است که در اثر تجمع پلاک ها ایجاد می شود) هستید.
- HDL: هر چه عدد کلسترول خوب، بیشتر باشد، برای بدن بهتر است. این عدد حداقل باید بیشتر از 55 میلی گرم در دسی لیتر برای زنان و 45 میلی گرم در دسی لیتر برای مردان باشد.
- LDL: هر چه این عدد کمتر باشد، بهتر است. اگر بیماری قلبی، بیماری عروق خونی یا دیابت ندارید، نباید عدد آن بیش از 130 میلی گرم در دسی لیتر باشد. در صورت داشتن هر یک از این شرایط، کلسترول کلی خون، نباید بیش از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
عوامل موثر در افزایش کلسترول خوب و کلسترول بد
عوامل موثر در سبک زندگی که ممکن است باعث کلسترول بالا شوند، عبارتند از:
- چاقی و مصرف غذاهای خیلی چرب
- رژیم غذایی ناصحیح که سرشار از گوشت قرمز، لبنیات پرچرب، چربی های اشباع شده، چربی های ترانس و غذاهای فرآوری شده می باشد
- عدم ورزش منظم
- بر اساس یک منبع معتبر در سال 2013، افراد سیگاری معمولاً کلسترول HDL کمتری نسبت به افراد غیرسیگاری دارند. تحقیقات نشان می دهد که ترک سیگار می تواند HDL را افزایش دهد. اگر سیگار می کشید، با پزشک خود در مورد برنامه های ترک سیگار یا سایر روش هایی که می توانید برای ترک سیگار استفاده کنید، صحبت کنید.
- مشخص نیست که آیا استرس مستقیماً باعث کلسترول بالا می شود یا خیر. استرس مدیریت نشده ممکن است منجر به رفتارهایی شود که می تواند LDL و کلسترول کل را افزایش دهد، مانند خوردن بیش از حد غذاهای چرب، کم تحرکی و سیگار کشیدن.
- در برخی موارد، LDL بالا ارثی است. این وضعیت هیپرکلسترولمی خانوادگی (FH) نامیده می شود. FH توسط یک جهش ژنتیکی ایجاد می شود که بر توانایی کبد فرد برای خلاص شدن از کلسترول اضافی LDL تأثیر می گذارد که ممکن است منجر به سطوح بالای LDL و افزایش خطر حمله قلبی و سکته در سنین پایین شود.
کلسترول خوب چیست؟
نحوه درمان کلسترول بالا
برای درمان کلسترول بالا، پزشکان اغلب این تغییرات در شیوه زندگی را توصیه می کنند:
- ترک سیگار
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم
- کاهش استرس
تاثیر رژیم غذایی در کاهش کلسترول
منبع معتبر انجمن قلب آمریکا خوردن این موادغذایی زیر را برای کمک به کاهش کلسترول تام و افزایش HDL توصیه می کند:
- طیف وسیعی از میوه ها و سبزیجات
- غلات کامل
- مرغ بدون پوست، گوشت بدون چربی و گوشت قرمز بدون چربی
- ماهی های چرب یا کبابی مانند سالمون، ماهی تن یا ساردین
- دانه ها، آجیل و حبوبات بدون نمک
- روغن های گیاهی یا زیتون
مواد غذایی مضر برای کلسترول بد خون
این غذاها ممکن است کلسترول LDL را افزایش دهند و باید از مصرف آنها اجتناب شود یا به ندرت مصرف شوند:
- گوشت قرمز
- غذاهای سرخ شده
- محصولات غذایی پخته شده با چربی های ترانس یا چربی های اشباع شده
- لبنیات پر چرب
- غذاهای دارای روغن هیدروژنه
کلسترول بالا می تواند نگران کننده باشد، اما در بیشتر موارد می تواند هشداردهنده برای جلوگیری از بیماری های قلبی، عروقی می باشد. تشخیص کلسترول بالا به معنای ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی نیست، اما همچنان باید آن را جدی گرفت.
اگر کلسترول بالا دارید و قصد کاهش آن را دارید، به احتمال زیاد خطر بیماری قلبی و سکته در شما کاهش می یابد. سبک زندگی صحیح که به کاهش کلسترول خون کمک می کند، سلامت کلی بدن شما را به دنبال دارد.
نکات پیشگیری از افزایش کلسترول خون
همانطور که ذکر شد، بدن انسان دارای کلسترول خوب و کلسترول بد می باشد و درصورت رعایت نکردن برخی نکات به ویژه رژیم غذایی صحیح، ممکن است در سنین جوانی، مجبور به کاهش وزن و سطح کلسترول بد شوید. داشتن یک رژیم غذایی سالم اولین قدم برای کنترل کلسترول است. برخی از نکات غذایی سالم که از افزایش کلسترول پیشگیری می کنند عبارت اند از:
- ماکارونی سفید را با ماکارونی سبوس دار و برنج سفید را با برنج قهوه ای عوض کنید.
- به جای سس سالاد پرچرب، سالاد را با روغن زیتون و کمی آب لیمو درست کنید.
- بیشتر ماهی بخورید حداقل دو وعده ماهی در هفته را در وعده های غذایی خود قرار دهید.
- نوشابه یا آب میوه را با آب معمولی طعم دار شده با تکه های میوه تازه عوض کنید.
- به جای سرخ کردن گوشت، گوشت و مرغ بپزید.
- به جای خامه ترش از ماست یونانی کم چرب استفاده کنید. ماست یونانی طعم مشابهی دارد.
- به جای انواع شکر، غلات سبوس دار را انتخاب کنید. سعی کنید روی آنها را به جای شکر با دارچین بپوشانید.
آزمایش سنجش کلسترول خوب HDL
آزمایش خون می تواند سطح HDL شما را تعیین کند. علاوه بر آزمایش HDL، پزشک شما همچنین سطوح LDL و تری گلیسیرید را به عنوان بخشی از نمایه کلی چربی بدن بررسی خواهد کرد. سطوح کلی خون شما نیز اندازه گیری خواهد شد. پردازش نتایج آزمایش معمولاً فقط چند روز طول می کشد.
عوامل خاصی می توانند بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند. با پزشک خود صحبت کنید اگر:
- اخیراً بیمار شده اید
- باردار هستید
- اخیراً زایمان کرده اید
- قبل از آزمایش ناشتا نبوده اید
- شما بیشتر از حد معمول استرس دارید
- اخیراً دچار حمله قلبی شده اید
همه این عوامل می تواند منجر به اندازه گیری نادرست HDL خون شود. ممکن است لازم باشد چند هفته قبل از انجام آزمایش کلسترول صبر کنید تا از صحت نتایج مطمئن شوید.
کاهش کلسترول بد با رژیم غذایی صحیح
چگونه سطح کلسترول خود را کاهش دهیم؟
در اکثر افراد، HDL بالا مضر نیست، بنابراین لزوماً نیازی به درمان ندارد. پزشک شما می‌تواند به شما کمک کند تا تعیین کند که آیا نیاز به کاهش سطح HDL خون دارید یا خیر.
سطح کل کلسترول خون ممکن است با موارد زیر کاهش یابد:
- سیگار نکشیدن
- ورزش در طول هفته
- کاهش چربی های اشباع شده در رژیم غذایی
- مدیریت بیماری های زمینه ای، مانند بیماری های تیروئید
منبع معتبر انجمن قلب آمریکا توصیه می کند که همه افراد بالای 20 سال هر چهار تا شش سال یک بار آزمایش کلسترول خون راانجام دهند. در صورت داشتن عوامل خطر برای کلسترول بالا، مانند سابقه خانوادگی، ممکن است نیاز به آزمایش بیشتر داشته باشید.
ثبت ديدگاه